Filozoficzne czwartki wracają do Dworu Artusa po wakacyjnej przerwie. Rozpoczynamy wykładem – Podszepty pochopnego Hermesa czyli dlaczego filozofowie kochają etymologię.

Filozofowie od wieków lubią przyglądać się językowi. Nie ma w tym nic dziwnego, skoro greckie słowo logos znaczyło zarówno 'słowo’, jak i 'myśl’. Co więcej, wiemy nie od dziś, że język, tak jak cała kultura, ma swoją historię i że odczytywanie tej historii ma wielkie znaczenie dla tego, jak rozumiemy sami siebie i świat, w którym żyjemy. Może zatem uważne przyglądanie się zmieniającym się słowom oraz tropienie ich pierwotnych źródeł może odsłonić jakąś ważną prawdę? Takie i podobne pytania zrodziło etymologię – szacowną naukę badającą genezę znaczeń pojęć.

Dlaczego jednak to szczególnie filozofowie upodobali sobie śledzenie źródeł słów? Niekiedy tak bardzo, że w pogoni za pierwotnym ich znaczeniem ukrytym w odległej historii gubią się w fantazjach i mrzonkach, które mogą tylko bawić specjalistów językoznawstwa. Ujmując rzecz metaforycznie: dlaczego filozofowie tak łatwo ulegają podszeptom Hermesa – pochopnego boga łatwych rozwiązań, patrona języka, przekonującej wymowy, ale także handlarzy, złodziei i wszelkiej maści spryciarzy?

I jeszcze jedno ważne pytanie: czy kiedy badam z czystej ciekawości pochodzenie jakiegoś wyrazu – a któż z nas nie uległ choć raz tej pokusie – to czy nie staję się tym samym miłośnikiem mądrości? Wszak czyniąc tak, staję w jednym rzędzie z Platonem, Arystotelesem czy Heideggerem.

Trudny, ale bardzo ciekawy temat przedstawi dr hab. Marcin Zdrenka z toruńskiego UMK.

Dr hab. Marcin T. Zdrenka – etyk specjalizujący się w problematyce etyki cnót, genealogii pojęć filozofii moralnej oraz filozofii zła. Autor monografii „O gnuśności. Studium lenistwa i jego kontekstów” (2012) oraz książki „Sześć cnót mniejszych” (z P. Domerackim i M. Jaranowskim).

Współorganizacja:

Patronat: